รวมข้อควรหลีกเลี่ยงหลังศัลยกรรม ไม่ให้บวมช้ำ

การทำศัลยกรรมถือเป็นที่นิยมอย่างมากในปัจจุบันไม่ว่าจะเป็น ทำตา จมูก ปาก หรือส่วนอื่น ๆ ในร่างกาย เนื่องจากผู้คนหันมาสนใจการเสริมสร้างบุคลิกภาพที่ดีให้กับตัวเองอยู่เสมอ แต่หลังศัลยกรรมเสร็จแล้วก็ไม่ได้จบเพียงเท่านี้ เพราะต้องดูแลตัวเองหลังศัลยกรรม เช่น การรับประทานอาหารและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้เหมาะสม เพื่อให้แผลผ่าตัดถูกฟื้นฟูอย่างถูกวิธี แผลหายเร็วไม่มีการติดเชื้อเกิดขึ้น บทความนี้จึงจะแนะนำอาหารที่ไม่ควรรับประทาน พฤติกรรมที่ควรหลีกเลี่ยงหลังการศัลยกรรม เพื่อลดอาการบวมช้ำ หรืออาการอักเสบได้

อาหารที่ไม่ควรรับประทาน

โดยปกติแล้วหลังศัลยกรรมแพทย์ผู้ที่การรักษาจะแนะนำวิธีปฏิบัติตัวหลังการผ่าตัดเป็นปกติอยู่แล้ว โดยเฉพาะการผ่าตัดบนใบหน้าที่ต้องดูแลเป็นพิเศษ เช่น หลังเสริมจมูก 1 เดือนยังไม่สามารถใส่แว่นได้หรือทานอาหารรสจัด เป็นต้น ซึ่งรายการประเภทอาหารที่ไม่ควรรับประทานมี ดังนี้

• อาหารรสจัด

หลายคนอาจสงสัยว่าหลังการศัลยกรรมห้ามกินอะไรบ้าง อาหารรสจัดเรียกได้ว่าเป็นหนึ่งในประเภทอาหารลำดับต้น ๆ ที่ควรหลีกเลี่ยง โดยเฉพาะศัลยกรรมจมูกเนื่องจากรสเผ็ดร้อนของอาหารจะไปกระตุ้นการเกิดน้ำมูกไหล ส่งผลให้แผลไม่แห้ง หายช้า หรืออาจเกิดเชื้อโรคสะสมจากน้ำมูกของเรา  เพิ่มโอกาสติดเชื้อของแผลได้

• อาหารทะเล

การกินอาหารทะเลหลังการผ่าตัดศัลยกรรมก็เป็นเรื่องที่ควรหลีกเลี่ยงไปก่อน เนื่องจากอาหารทะเลอาจทำให้บาดแผลเกิดอาการแพ้ หรือเกิดอาการคัน บวม อักเสบบริเวณแผลได้ ดังนั้นควรงดการกินอาหารทะเลสัก 1-2 สัปดาห์แรกหลังศัลยกรรม ควรหันไปรับประทานสิ่งที่ลดอาการบวม อักเสบของแผลให้เร็วขึ้น เช่น เครื่องดื่มลดอาการบวมช้ำ อักเสบ เป็นต้น เพื่อให้เรากลับมากินอาหารทะเลได้เร็วยิ่งขึ้น

• วิตามิน อาหารเสริม

การงดวิตามินไม่ได้หมายความว่าเราจะต้องงดทุกตัว แต่เป็นการเว้นวิตามินบางตัวที่มีส่วนประกอบของวิตามินอี น้ำมันปลาหรือยาแอสไพริน เพราะอาจทำให้เลือดแข็งตัว เพิ่มความบวมช้ำของแผลได้ สำหรับใครที่จำเป็นต้องรับประทานยาเป็นประจำหรือมีโรคประจำตัว ควรที่จะปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญก่อนรับประทาน ทั้งนี้ทั้งนั้น เพื่อความปลอดภัยของร่างกายและเพื่อลดอาการบวมช้ำ อาการอักเสบให้ได้เร็วขึ้นก็อาจจะเลือกรับประทานพืชผัก ผลไม้ที่มีสรรพคุณลดอาการบวมช้ำได้โดยตรง

• อาหารหมักดอก หรืออาหารที่ไม่สุก

อาหารประเภทนี้คงเป็นอาหารข้อห้ามลำดับต้น ๆ ของการผ่าตัดศัลยกรรม โดยเฉพาะหลังเสริมจมูก 1 เดือนที่ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีผลกระทบต่อจมูกโดยตรง เพราะอาหารหมักดอกหรืออาหารกึ่งสุกกึ่งดิบนั้นมักจะทานควบคู่ไปกับอาหารรสจัด นอกจากการทานคู่กับอาหารรสจัดที่มีผลต่อแผลผ่าตัดแล้วนั้น ตัวอาหารหมักดองและอาหารไม่สุกเองก็อาจทำให้เกิดการติดเชื้อของแผล เนื่องจากความไม่สะอาดของอาหาร และความเค็มของการหมักดองก็มีโอกาสทำให้อาการบวมของแผลเพิ่มมากขึ้น

• เครื่องดื่มแอลกอฮอล์และคาเฟอีนทุกชนิด

ทั้งแอลกอฮอล์และคาเฟอีนนั้นมีสารที่ทำให้ร่างกายกระตุ้นการสูบฉีดของเลือกอย่างหนักและอาจทำให้ความดันโลหิตสูง มากกว่านั้นยังทำลายเซลล์การสมานของแผล ส่งผลให้เสี่ยงต่อการติดเชื้อได้อีกด้วย เพราะฉะนั้นแอลกอฮอล์และคาเฟอีนจึงเป็นสิ่งที่ควรงดหลังศัลยกรรม 

พฤติกรรมที่ไม่ควรทำ

นอกจากอาหารบางชนิดที่ต้องหลีกเลี่ยงรับประทานหลังศัลยกรรมแล้ว การปฏิบัติตัวให้เหมาะสม หยุดพฤติกรรมบางอย่างชั่วคราวเพื่อลดอาการบวม อาการอักเสบของแผลให้สมานได้เร็วขึ้น โดยปกติแล้วหลังศัลยกรรม 1 เดือนก็เริ่มปรับพฤติกรรมกลับมาเป็นปกติได้แล้ว ซึ่งมีข้อควรระวัง ดังนี้

• 7 วันแรกหลังการผ่าตัด ไม่ควรให้แผลโดนน้ำ

เมื่อแผลหลังศัลยกรรมเปียกหรืออับชื้นจะทำให้แผลติดเชื้อ อักเสบได้ง่าย ดังนั้นถ้าต้องการทำความสะอาดควรใช้ผ้าชุบน้ำหรือใช้สำลีแผ่นทำความสะอาดแทนการล้างหน้าแบบปกติ

• ระมัดระวังเรื่องการนอนไม่ให้กดทับแผล

ปกติแล้วแพทย์ผู้ดูแลจะให้คำแนะนำว่าเราควรที่จะนอนอย่างไรไม่ให้กดทับแผลจากการศัลยกรรม โดยเฉพาะการผ่าตัดเสริมจมูก ในช่วง 1-2 สัปดาห์แรกไม่ควรนอนตะแคง ให้นอนหงายและนอนแบบยกหัวให้สูง จะช่วงเรื่องลดอาการบวมได้ดี มากกว่านั้นยังช่วยเรื่องลดการบิดเอียงของจมูก แนะนำให้ใช้หมองรองคอเข้ามาช่วยเสริมเรื่องการนอนได้

• งดสูบบุหรี่

การสูบบุหรี่อาจทำลายหลอดเลือดและเซลล์ต่าง ๆ ในร่างกาย ทำให้อาการบวมช้ำรุนแรงขึ้นและแผลหายช้าลง เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ เช่น แผลติดเชื้อ เลือดออก และแผลเป็นนูนเกิดขึ้นได้

• งดการแต่งหน้า

สำหรับการศัลยกรรมใบหน้านั้น ต้องงดการแต่งหน้าไปก่อน เช่น หลังเสริมจมูก 1 เดือน ถือเป็นช่วงเวลาที่เริ่มแต่งหน้าได้ แต่อย่างไรก็ตามก็ควรที่จะขอคำปรึกษาจากแพทย์โดยตรง เพราะการศัลยกรรมแต่ละแบบก็มีรูปแบบการดูแลรักษาที่ต่างกันเล็กน้อย

• ไม่ควรแคะ แกะ แผลโดยเด็ดขาด

เราควรที่จะปล่อยให้แผลหายได้ตามปกติ โดยเฉพาะกับการผ่าตัดที่ต้องใช้ซิลิโคน ยิ่งไม่ควรบิดหรือแคะแผล เพราะอาจทำให้รูปซิลิโคนผิดจากรูปเดิมได้

กินกาแฟได้ไหม กินอะไรได้บ้าง หรือดื่มแอลกอฮอล์ได้หรือไม่ บทความนี้คงตอบคำถามข้างต้นได้บ้างแล้ว ทั้งเรื่องพฤติกรรมที่อาจจะต้องปรับเพื่อให้แผลหายได้เร็วขึ้นและหลีกเลี่ยงการเกิดอาการแทรกซ้อนหลังการผ่าตัดได้ ดังนั้นระยะแรกหลังการศัลยกรรมจึงมีข้อควรระวังพอสมควร นอกจากนี้การปรับพฤติกรรมการกินและการใช้ชีวิตแล้ว การดูแลรักษาแผลหลังการผ่าตัดก็เป็นเรื่องที่ควรใส่ใจเป็นอย่างมาก เช่น การประคบร้อนหรือเย็นซึ่งเป็นอีกหนึ่งวิธีที่แพทย์แนะนำ แต่อย่างไรก็ตามก็ต้องปรึกษาแพทย์เพื่อให้ได้ขั้นตอนการประคบอย่างถูกต้อง เพราะใช่ว่าเราจะสามารถประคบตอนไหนก็ได้ เพราะฉะนั้นการทำตามคำแนะนำของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญอย่างเคร่งครัด จึงเป็นการลดความเสี่ยงอีกประการหนึ่งนั่นเอง